Distribütör, içten yanmalı motorlarda ateşleme sisteminin en önemli bileşenlerinden biridir. Ateşleme bobininde üretilen yüksek voltajlı elektriği, motorun silindirlerine doğru sırayla ve doğru anda yönlendirir. Bobinde oluşan yüksek voltajlı elektriği, motorun silindirlerine sırasıyla ve tam zamanında göndererek yanmanın doğru şekilde gerçekleşmesini sağlar. Bu sayede motorun verimli, düzenli ve güçlü şekilde çalışması sağlanır. Aracın çalışabilmesi için gereken kıvılcımın doğru zamanda üretilmesi, distribütörün performansına bağlıdır. Genellikle silindirik formda olan bu bileşen, motorun üst kısmında silindir kapağına yakın bir konumdadır. Bulunduğu konum, ateşleme sisteminin diğer bileşenleriyle senkronize biçimde çalışmasını kolaylaştırır. Motor devrinin artışına göre akımın iletim süresini de ayarlayabilir. Elektrik akımını dağıtmanın yanı sıra zamanlama açısından da kritik bir rol oynar.
Distribütörün Görevleri Nelerdir?
Bir motorun düzenli çalışabilmesi için ateşleme sisteminin kusursuz biçimde işlemesi gerekir. Distribütör, bu sistemin tam merkezinde yer alır ve birçok kritik görevi aynı anda yürütür. Ateşleme bobininden gelen yüksek gerilimi alıp silindirlerdeki bujilere belirlenmiş sıra ve zamanlamayla iletir. Böylece her motor çevriminde kıvılcımın doğru anda oluşmasını sağlayarak yakıt hava karışımının yanmasına olanak tanır. Bu bileşen, motor performansını da doğrudan etkiler. Motor devri arttığında veya azaldığında avans ayarını otomatik olarak düzenleyerek kıvılcımın tam zamanında oluşmasını sağlar. Motorun düşük ve yüksek devirlerde düzgün çalışmasına katkı sağlar.
Distribütör Hangi Araçlarda Bulunur?
Distribütör, yalnızca benzinli içten yanmalı motorlarda kullanılır. Bu motor tiplerinde, yakıt hava karışımının ateşlenebilmesi için kıvılcıma ihtiyaç duyulur. Kıvılcımı sağlayan sistemin merkezinde yer alır. Dizel motorlarda ise durum farklıdır. Dizel motorlar, yakıtı sıkıştırma yoluyla tutuşturduğu için kıvılcıma ihtiyaç duymaz. Bu fark, motor türleri arasındaki en temel teknik ayrımı oluşturur. Dizel motorlarda yakıtın enjektörlerle doğrudan silindirlere püskürtülmesini sağlayan farklı sistemler kullanılır.
Distribütör Ayarı Nasıl Yapılır?
Ayarlama işlemi, ateşleme zamanlamasının motor devriyle doğru orantılı hâle getirilmesini sağlar. Ayarın doğru şekilde yapılmaması durumunda motorun verimi azalır, yakıt harcaması artar ve egzozdan çıkan emisyon değerleri olumsuz yönde etkilenir. Ayar yapılırken motorun teknik değerleri ve üretici tavsiyeleri dikkate alınmalıdır. Her aracın motor devri, ateşleme sırası ve avans derecesi farklı olduğu için, ayar işlemi standart değildir. Doğru şekilde tamamlanan ayarlama uygulamaları ve distribütör tamiri; motorun verimli çalışmasını, yakıtın tam yanmasını ve daha düşük emisyon değerleri elde edilmesini sağlar.
Distribütör Neden Arıza Yapar?
Distribütör arızasına yol açan birçok sebep bulunur. Bunların başında mekanik aşınma, elektriksel temas problemleri ve bakım eksikliği gelir. Arızaların yaygın nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
●Kapağın çatlaması veya deformasyonu: Kapağın üzerinde oluşan çatlaklar, elektrik akımının yanlış yönlere dağılmasına neden olur.
●Kablo bağlantılarının gevşemesi: Zamanla titreşim sonucu kabloların uçları gevşeyebilir ve düzensiz ateşlemeye yol açabilir.
●Rotor aşınması: Rotor dişlerinin yıpranması, bujilere doğru kıvılcımın iletilmesini engeller.
●Nem veya yağ sızıntısı: Bileşenin içine giren nem veya yağ, elektrik akımını zayıflatır.
●Yanlış montaj veya ayar hatası: Değişim sonrası yapılan hatalı ayarlar ateşleme zamanlamasını bozar.
Distribütör Neden Ateşleme Yapmaz?
Zamanla yıpranma, elektriksel arızalar veya dış etkenler nedeniyle distribütör arabada ateşleme görevini tam olarak yerine getiremeyebilir. Bileşenin ateşleme yapmaması, aracın çalışmaması veya sürekli stop etmesi gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Bu soruna yol açan en yaygın nedenler arasında rotor arızası yer alır. Ateşleme bobininde yaşanan arızalar da, bileşenin görevini yerine getirmesini engelleyebilir. Bobinden gelen elektrik akımı düzgün ulaşmadığında sistem çalışmaz hâle gelir.
Distribütör Soğutucu Neden Bozulur?
Araba distribütör soğutucusu, motorun ateşleme sistemi açısından önemli bir göreve sahiptir. Bileşen içindeki sıcaklığı dengeleyerek elektrik akımının sağlıklı şekilde iletilmesini sağlar. Soğutucu düzgün çalışmadığında rotor ve platin gibi parçaların aşırı ısınması söz konusu olur. Bu durum, kıvılcımın düzensiz oluşmasına ve motor performansının düşmesine yol açabilir. Soğutucunun bozulmasına yol açan faktörler, mekanik ve çevresel etkenlerden kaynaklanır. Motorun sürekli yüksek ısıda çalışması, soğutucunun görevini yerine getirmesini zorlaştırır. Ayrıca dış etkenler, bakım eksikliği ve aşırı yıpranma da bozulmayı hızlandırabilir.
Distribütör Neden Yağ Kaçırır?
Yağ sızıntısı, elektrik akımının dağıtımını olumsuz etkileyebilir. Kıvılcım iletimi sırasında yağ, kontak noktalarında iletkenliği bozabilir ve ateşleme performansını düşürebilir. Yağ sızıntısı sorunun başlıca nedenleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
●Gövdeyle motor kapağı arasındaki contalar zamanla sertleşerek kırılabilir ve sızıntılara yol açabilir.
●Mil çevresindeki contalar eskidiğinde yağ, distribütör parçaları içine sızabilir.
●Yanlış çalışan ventilasyon sistemi veya tıkalı PCV valfi, yağ sızıntısına sebep olabilir.
●Montaj sırasında contaların yanlış yerleştirilmesi veya cıvataların fazla sıkılması, yağ sızıntısını tetikleyebilir.
●Düşük kaliteli yağ kullanımı veya uzun süreli yağ değişim ihmalinde contaların işlevi azalır, sızdırma riski artar.
Distribütör Kapağı Arızası Nasıl Anlaşılır?
Distribütör kapağı düzgün çalışmadığında aracın performansını doğrudan etkiler. Arızanın anlaşılması için gözle ve performans testleriyle bazı kontroller yapılabilir:
●Kapakta çatlak, kırık veya aşırı deformasyon olup olmadığı incelenir. Özellikle iç kısmı ve rotor yuvası kontrol edilmelidir.
●Kapak içi nemli ise kıvılcım iletimi bozulabilir. Bu durumda kapağın kurutulması veya değiştirilmesi gerekir.
●Çalışır durumdayken motor tekliyor veya düzensiz çalışıyorsa kapak kontrol edilmelidir.
●Yanmamış yakıtın egzozdan atılması, ateşleme zamanlamasının bozulduğunu gösterebilir.
●Araç hızlanmada gecikme yaşıyor veya yüksek devirlere çıkamıyorsa kapak arızası olasılığı değerlendirilmelidir.
Distribütör Kapağı Neden Çatlar?
Kapak bölümü, motorun ateşleme sisteminde yüksek voltajlı elektrik akımına sürekli maruz kalır. Zamanla bu yük, kapağın yapısında mikro çatlaklar oluşmasına neden olabilir. Ayrıca motorun çalışması sırasında oluşan ısı, kapağın malzemesini zayıflatabilir ve çatlamayı hızlandırabilir. Yüksek sıcaklıklara maruz kalan motorlarda veya uzun süreli yoğun kullanımlarda bu durum daha sık görülür. Kapağın çatlamasına yol açan bir diğer etken ise, dışarıdan gelen fiziksel darbeler veya montaj sırasında uygulanan yanlış baskıdır. Motorun üst kısmında yer aldığı için temizlik, bakım veya montaj sırasında farkında olmadan zarar görmesi mümkündür. Malzeme kalitesi düşük olan kapaklar daha kısa sürede çatlayabilir.
Distribütör Kapağı Çatlarsa Ne Olur?
Kapak çatladığında motorun ateşleme sistemi ciddi şekilde etkilenir. Çatlak nedeniyle yüksek voltajlı elektrik akımı doğru şekilde iletilemez ve kıvılcım bujilere ulaşamaz. Bu durum motorun teklemesine, geç ateşlemeye veya çalışmamasına yol açabilir. Çatlak, nem ve tozun distribütör içine girmesine neden olarak kısa devre riskini artırır. Bu durum motorun performansını düşürür ve diğer ateşleme sistemi bileşenlerini de etkileyebilir. Distribütör modülü, çatlak kapakla birlikte çalıştığında düzgün bir ateşleme zamanlaması sağlayamaz ve sistemin verimliliği azalır.
Distribütör Kapağı Ne Zaman Değişir?
Distribütör, motorun ateşleme sisteminde kritik bir rol oynadığı için kapak bölümünün düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir. Kapak yıprandığında, çatladığında veya iç yüzeyi aşındığında değiştirilmelidir. Bu belirtiler fark edilmeden uzun süre kullanılması; motor performansının düşmesine, teklemelere ve yakıt tüketiminin artmasına yol açabilir. Değişim zamanını belirlenirken üretici önerileri ve aracın kullanım koşulları da gözetilmelidir. Aracın kilometre bilgisinin yanı sıra gözle ve performans testiyle de takip edilmelidir. Bu sayede motorun her koşulda düzenli çalışması, ateşleme sisteminin sağlıklı kalması ve sürüş güvenliğinin korunması sağlanır.
