Motor Yağı Nedir? Ne İşe Yarar?

Araç motorunda yer alan parçaların yüzeyi olabildiğince hassas işlenmesine rağmen bir büyüteç ile bakıldığında bir takım pürüzler görülebilir. Motor içerisindeki parçalar da birbirine temas ettiği için bu pürüzler sorunlara yol açar. Birbirine temas halinde olan ve hareket eden bu parçalar yüzeylerinde bulunan pürüzler sebebiyle hareket etmekte zorlanır. Harekete karşı oluşan bu zorlanma durumu da sürtünmedir. Sürtünme sonucu parçalar ne yazık ki, hem ısınır hem de aşınır. Isınan parçalar da motorun genleşmesine ve mekanik dayanımının da da azalmasına neden olur. Birbirine temas ederek çalışan parçalar içinse en doğru yöntem motorun yağlanmasıdır. Motor yağlandığı zaman sürtünen yüzeyler arasında bir yağ filmi oluşur. Motorla buluşan yağ, parça yüzeyinde bulunan pürüzlerin arasına geçerek sürtünmeyi olabildiğince en aza indirir. Sürtünme en aza inince de aşınma ve ısınma da en aza inmiş olur. Böylece araçlarda meydana gelebilecek aksamaların da önüne geçilmiş olur.

Eğer aracınız için motor yağı seçimi yapacaksınız önce motor yağı nedir sorusunun yanıtını net öğrenmeli ve aracınızın hangi yağ çeşidine uygun olduğunu netleştirmelisiniz. Çünkü en iyi motor yağı, aracınız için en uygun motor yağıdır.

Motor Yağı Nedir? 

Motor yağı ham petrolden elde edilen madeni yağın, çeşitli katkı maddeleriyle harmanlanmasından oluşan yağdır. Motor içerisinde bulunan parçaların yağlanmasını, korunmasını ve temizlenmesini sağlar. Böylelikle parçaların birbirine sürtmesi sebebiyle oluşan ısınma ve aşınmayı azaltır. 

İçten yanmalı motorların hemen hemen hepsinde motor yağı kullanılır. Tabii motorun yapısına ve teknolojisine göre farklı özelliklere sahip motor yağı kullanılır. Motor yağı, yağ ve katkı maddelerinden oluşan bir karışımdır. Bu katkı maddeleri arasında deterjanlar da yer alır. Bu katkı maddeleri zaman zaman değişmiş veya yenisi eklenmiştir. Bu da motor yağının çeşitlere ayrılmasının sebebidir.

Motor yağı nedir kısaca belirttiğimize göre, ne kadar önemli olduğu gibi detaylara geçebiliriz. Motor yağı, kullanımı ile avantaj sağlayan ve motorlar için büyük önem taşıyan bir sıvıdır. Öyle ki kullanımı ile birlikte motor içerisindeki parçaların sürtünmesini ve aşınmasını önler. İnce bir tabaka oluşturduğu için parçalara hareket kolaylığı sağlar. Hareketin kolaylaşması ise sürtünme kayıplarını azaltır. Bu sayede de tekerleklere daha fazla güç aktarılır. Motorun daha verimli çalışması için motor yağının ne kadar önemli olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Motor yağı, içerisinde deterjanlar barındırır. Böylece hem motor temizlenmiş hem de pasa karşı korunmuş olur. Bununla birlikte motordaki silindirlerin çevrelerinde oluşan aşırı sıcağın belli bir miktarının kartere inmesini sağlar. 

Motor Yağı Ne İşe Yarar? 

Motor yağı; dağıtıcı, temizleyici, aşınma önleyici, sürtünme azaltıcı, köpük önleyici, korozyon önleyici, antioksidan, viskozite endeksi geliştirici ve akma noktası düşürücü gibi çeşitli katkı maddelerine sahiptir. Bu sayede motor yağı tek kullanımda pek çok görevi de yerine getirir. Bu görevler ise şu şekildedir:

• Öncelikle motor yağı aşırı ısınmanın önüne geçtiği için motor parçalarının soğumasına yardımcı olur. Çünkü kartedeki yağ motordan daha soğuktur. Motor yağı kullanıldığı sırada, motorun üzerinde bulunan parçaların üzerindeki yağı alarak kartere indirir. Böylece motorları bir miktar soğutmuş olur.

• Çok yüksek veya düşük sıcaklıklarda motorlar için etkin koruma sağlar.

• Yüksek sıcaklık ve yüksek baskı motorlarda sürtünmelerin meydana gelmesine sebep olur. Motor yağında parçaların birbirinden ayrılmasını ve daha işlevsel olmasını sağlar. Bunun için sürtünme azaltıcı maddeler motor yağı içerisinde yer alır. Performans azaltıcı maddeler sayesinde motor performansı da düşmemiş olur.

• Yüksek sıcaklığa maruz kalan araçlarda sürtünmelerin dışında oksitlenme meydana gelir. Aslında yağın parçalanmasına, tortulaşmasına ve çamurlaşmasına da sebep olan budur. Bunu önlemek içinse motor yağı içerisinde bulunan antioksidanlar görev görür.

• Viskozite endeksi geliştirici ise motor için yüksek performans sağlar. 

• Akma düşürücüler de motor yağının düşük sıcaklığa maruz kaldığı durumlarda kalınlaşmamasını ve daima akışkan kalmasını sağlar. Motorun eksiksiz bir şekilde korunması için büyük önem taşıyan bir katkı maddesidir.

• Daha önce de belirttiğimiz gibi motorlarda oluşan aşınmayı azaltır. Aşınmanın azaltılması ve önlenmesi için motor yağı içerisinde aşınma önleyici katkı maddeleri bulunur. 

• Motor içerisindeki bileşenlerin tortu oluşmasını da önler. Bu tortulaşmayı önleyen ise motor yağı içerisinde bulunan dağıtıcı maddedir. Böylece motor içerisinde herhangi bir çamurlaşmanın oluşması da önlenmiş olur.

• Egzoz emisyon sisteminin korunmasına da yine motor yağı yardımcı olur.

• Motor yağı aynı zamanda motor yakıt sarfiyatını da azaltır.

• Motor yağı çeşitleri türüne göre farklı özellikler sunar. Örneğin sentetik motor yağları, motor performansının arttırılmasını ve hareketli motor bileşenlerinin tamamının korunmasını sağlar.

• Motor yağı tüm bunlarla birlikte yakıt tüketimine de etki gösterir. İyi bir motor yağı sürtünmeyi azaltır ve buna bağlı olarak harcanan enerjiden tasarruf eder. Böylece yakıt tüketimi de düşmüş olur.

Okuma Önerisi: Yağ Filtresi Değişmezse Ne Olur?

Motor Yağı Viskozitesi Nedir? 

Motor yağı viskozitesi, yağın mevcut sıcaklıklarda en basit şekilde nasıl aktığını belirtir. 

Toplumda "ince yağ" olarak tanımlanan daha düşük viskoziteye sahip yağlar düşük sıcaklıklarda bile daha akışkan olur. Sıcaklığın düşük olduğu günlerde, özellikle de kış aylarında kullanılan düşük viskoziteye sahip yağlar, motorun daha hızlı şekilde zarar görmeden çalışmasını sağlar. Bunun sebebi ise katılaşmaması ve daima akışkan kalmasıdır. 

Yüksek viskoziteye sahip ve toplumda "kalın yağ" olarak tanımlanan motor yağları ise sıcaklığın yüksek olduğu günlerde avantaj sağlar. Motor parçalarının üzerinde bulunan film mukavemetini azaltmadan çalıştırır. Bunun yanında yağ basıncını da azaltmaz.

Motor yağında 'XW-XX' olarak tanımlanan bir çoklu viskozite sistemi kullanılır. X yerine belli bir sayı gelir. Örneğin '10W-40' bir derecelendirmedir. İngilizcede kış anlamı taşıyan winter’in baş harfi “W”nin başına gelen numara ile birlikte, sıfır (0) Fahrenheit derecesindedir. Şöyle ki, -17,8 derece olarak motor yağının viskozitesini verir. Yani motor yağı viskozitesinin kış aylarına uygun olduğuna işaret eder. 'XX' ise motor yağının 212 Fahrenheit derecesindeki (100°C) viskozitesini verir. Bu hesaplaması zor bir ölçeklendirme olsa da aslında kavraması çok basittir. Kış için 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, ve 25W gibi ölçeklendirmeler uygun görülürken, yaz için ise 16, 20, 30, 40, 50 ve 60 ölçeklendirmeleri uygundur. Tabii bu sınıflandırma değerlerinin herhangi bir birimi yoktur. Bir yağ soğukken ve sıcakken başka viskozite değerleri ile derecelendirilebilir. Bir motor yağı ısındığında incelmeye ne kadar dirençli olursa, ikinci sayı da o kadar yüksek olur. Bu durum daha iyi sızdırmazlık sağlar. Hareketli parçalar arasında daha iyi bir yağlama filmi oluşturarak da aşınmayı engeller. 

Motor Yağı Çeşitleri Nelerdir? 

Geçmişten günümüze farklı çeşitlerde ve türlerde motor yağı formülize edilmiştir. Motor yağının çeşitlere ayrılmasının başlıca sebebi ise değişen ihtiyaçlar ve gelişen teknolojidir. Bu sebeple motorun türü, onda kullanılacak motor yağını da belirler. 

Motor yağı çeşitleri ise 5 farklı türe ayrılır;

• Mineral motor yağı

• Yarı sentetik motor yağı

• Tam sentetik motor yağı

• Partiküllü motor yağı

• Yüksek Kilometreli motor yağı 

Motor yağı türleri sadece aracın motor türüne göre değil, mevsim şartlarına ve iklim şartlarına göre de belirlenir. Motor yağı çeşitleri ve özellikleri birbirinden farklıdır. 

Mineral Motor Yağı Nedir? 

Halk arasında bilinen normal motor yağı, mineralli motor yağının kendisidir. Yıllardır kullanılan klasik motor yağıdır. Ham petrolün arıtılmasından sonra deterjan, aşınma önleyici ve viskozite geliştirici katkı maddelerinin eklenmesiyle elde edilir. 

En yaygın kullanılan motor yağıdır. Hafif ticari araçlar için ve otomobiller için uygundur. Çünkü bu araçlar basit motor tasarımına ve teknolojisine sahiptir. Bu yüzden de düşük ve ortalama kilometre mesafesi için oldukça ideal bir yağ çeşididir. Kullanıcılarına ortalama bir performans sunar.

Yarı Sentetik Motor Yağı Nedir? 

Yarı sentetik motor yağı, minerallerden ve tam sentetik yağın verimli özelliklerinden oluşur. Elde edilirken kimyasal işlemlerden geçer. Karışımı sırasında %70-%80 oranında mineral yağ kullanılır. Kalan pay ise sentetik yağ ile doldurulur. 

Tam sentetik yağın özelliklerinden oluşturulduğu için tam sentetik yağın özelliklerini de taşır. Ayrıca özelliklerine nazaran daha ekonomiktir çünkü mineral motor yağına göre daha yüksek bir performans sunar. Bu da çok fazla talep görmesine sebeptir. 

Tam Sentetik Motor Yağı Nedir? 

Tam sentetik motor yağı, tamamen sentetikten oluşur. Yarı sentetik motor yağı gibi kimyasal işlemlerle elde edilir. Bu yüzden de toplumda "full sentetik" ve "sentetik yağ" olarak adlandırılır. 

Tam sentetik motor yağı, diğer yağ çeşitlerine oranla daha yüksek viskoziteye sahiptir. Termal dayanıklılığı da oldukça fazladır. Yağlanma görevini uzun süre sağlar. Ayrıca sıcağa karşı da oldukça dayanıklıdır. Yağ tüketimini azaltarak ekonomik bir avantaj sunar. Termal bozulmaya ve oksitlenmeye karşı da yüksek direnç gösterir. Üst düzey performansa ve yüksek yağlanma özelliğine sahip araçlar için uygundur. 

Partiküllü Motor Yağı Nedir? 

Partiküllü motor yağı; düşük küllü ve yüksek performanslı sentetik yağlardır. Yağın bozulmasının ve kalınlaşmasının önüne geçer. Bunu yaparken de oksidasyona bağlı kalır. Böylece araçlar yüksek sıcaklıklarda dahi sorunsuz olarak çalışır. 

Partiküllü motor yağı, benzinli ve dizel motora sahip araçlara uygun olarak dizayn edilmiştir. Benzinli araçlardaki katalitik konvertörleri ve dizel motorlu araçlardaki partikül filtreleri ile uyumlu olarak çalışır. Bu gibi araçlarda egzoz emisyon değerini azaltmayı sağlar. Böylece motor sistemindeki verimliliği de korumuş olur. Araçların daha uzun süre daha sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.

Yüksek Kilometre Motor Yağı Nedir? 

Yüksek kilometre motor yağı aracın kullanıldığı kilometre mesafesine bağlıdır. 200 bin kilometre ve üzeri mesafelerde kullanılan araçlar için uygundur. Bu tip araçlar için özel olarak hazırlanmış ve kullanıma sunulmuştur. 

Tam sentetik motor yağı gibi, yüksek kilometre motor yağı da yağ tüketimini azaltmaya yardımcı olur. Bununla birlikte motor içindeki aşınmaları ve yağ sızıntılarını önlemede etkilidir. Eski motorlarda oluşan emisyonun ve dumanın da azalmasını sağlar.